1821 - Η ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΚΟΡΥΦΗ ΤΟΥ ΗΡΩΙΣΜΟΥ
ΣΤΟΝ ΝΕΟΤΕΡΟ ΚΟΣΜΟ
✍Ελλάδα, η υψηλότερη κορυφή της ανθρωπότητας, το ολολαμπές πεδίο του έμψυχου ανθρώπου από το οποίο ξεκινάνε οι αχτίδες ενός αθάνατου πολιτισμού, η χώρα στην οποία πλάστηκε η γλώσσα των θεών για να κοινωνήσουν με τους ανθρώπους.
 |
Έχει επικρατήσει ως ημερομηνία έναρξης για την εθνεγερσία του 1821 η 25η Μαρτίου, κάτι που ασφαλώς μπορούμε περισσότερο να το εκλάβουμε ως άλλη μία τυπική σύμβαση με το χρόνο και όχι ως την μόνη επιδραστική ημερομηνία στην ιστορία της επανάστασης, η συγκεκριμένη ημερομηνία ήταν μια αρχή, αλλά για να φτάσουμε σε αυτήν είχαν προηγηθεί πολλά και από πολλούς.
Η προηγηθείσα πνευματική επανάσταση
 |
| Ο όρκος, ελαιογραφία του Δ. Τσόκου (1849) |
 |
| Ο Όρκος της Φιλικής Εταιρείας |
Και δεν ήταν μόνο οι επαναστατικές δράσεις και οι πολεμικές κινήσεις που θα συνέθεταν το πλαίσιο για να οδηγηθούμε στον αγώνα, κυρίως ήταν που από τα μέσα του 1700 και έπειτα υπέβοσκε ένα δυνατό ρεύμα αφύπνισης της εθνικής συνείδησης∙ ένα ρεύμα που είχε δημιουργηθεί από μορφωμένους Έλληνες που ζούσαν είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό και που φρόντιζαν να μεταφέρουν τις διδαχές των αρχαίων προγόνων τους στους σύγχρονούς τους.
 |
| Γεώργιος Πλήθωνας Γεμιστός |
Πολύ πιο πριν όμως, φωτισμένες μορφές του Ελληνισμού από τα πρώτα κιόλας χρόνια της τουρκικής υποδούλωσης, μορφές όπως του Γεώργιου Πλήθωνα Γεμιστού, ήδη από τον δέκατο πέμπτο αιώνα, θα έριχναν δυνατούς σπόρους στην ελληνική ψυχή για να κρατηθεί γερά στην μνήμη της η προγονική κληρονομιά της και να συνεχίσει να προσδοκά τον ήλιο της ελευθερίας.
 |
Γεώργιος Τραπεζούντιος |
Δημήτριος Χαλκοκονδύλης
 |
| Κωνσταντίνος Λάσκαρις |
Φυσιογνωμίες ανθρώπων όπως του Γεώργιου Τραπεζούντιου, του Κωνσταντίνου Λάσκαρι, του Δημήτριου Χαλκοκονδύλη,του Νικόλαου Τομαίου, του Θεόδωρου Γαζή, του Γεώργιου Φραντζή, και πολλών άλλων, από τα πρώτα χρόνια που οι Τούρκοι εισέβαλαν ως κατακτητές, δεν σταμάτησαν να φυλάσσουν τα ελληνικά γράμματα, να προστατεύουν και να κηρύσσουν το ελληνικό πνεύμα γιατί ήξεραν πως αν χάνονταν αυτό θα ήταν μόνιμη και η σκλαβιά του γένους.
Την περίοδο πριν την επανάσταση συνέχισαν την διάδοση της παιδείας άνδρες όπως ο Αλεξάνδρος Ελλάδιος, ο Μελέτιος Τυπάλδος, ο Καισάριος Δαπόντες, ο Ρήγας Φεραίος με τα θρυλικό του πολεμικό προσκλητήριο τον Θούριο κατά των Τούρκων που το έγραψε το 1797 σε απλή κατανοητή γλώσσα για να αγγίξει κάθε Έλληνα και κάθε Ελληνίδα, (Θούριος-Θούρος είναι προσωνυμία του Άρη στην Ιλιάδα, “θούρον Άρηα” τον αναφέρει ο Όμηρος), ο Ιώσηπος Μοισιόδακας, ο πανεπιστήμων και φιλόσοφος Ευγένιος Βούλγαρης, ο Παναγιώτης Παλαμάς, ο Κοσμάς Μπαλάνος μέγας λόγιος της εποχής του, ο Αθανάσιος ο Πάριος, ο Παναγιώτης Κοδρικάς, ο Κωνσταντίνος Κούμας, ο Αθανάσιος Σταγειρίτης ο οποίος εξέδωσε στις παραμονές του αγώνα στη Βιέννη το πεντάτομο έργο του Ωγυγία, ένα έργο σταθμός για την επισκόπηση του ελληνικού πολιτισμού με απώτερο σκοπό την αφύπνιση της ελληνικής ψυχής, και βέβαια ο Αδαμάντιος Κοραής, ο ξεχωριστός αυτός άνθρωπος που έκανε τα πάντα για την επαναπαίδευση των Ελλήνων, για να τους ωθήσει με γνώση και υψηλό φρόνημα να πάρουν τα όπλα και να αποτινάξουν τον τουρκικό ζυγό.
 |
Η σελίδα τίτλου του έργου Ὠγυγία ἤ Ἀρχαιολογία,1815 |
Αδαμάντιος Κοραής
 |
Κωνσταντίνος Κούμας |
Ευγένιος Βούλγαρης
Αυτοί και άλλοι επιφανείς πνευματικοί άνδρες είχαν δημιουργήσει με τα κείμενά τους το ανάλογο πνευματικό υπόβαθρο για να μπορέσει ο αγράμματος και αποκομμένος από την εθνική του ταυτότητα Έλληνας της εποχής, να ξυπνήσει και να επαναβαπτιστεί στα πηγαία νάματα της παλιγγενεσίας.
Διέβλεπαν αυτοί οι φωτισμένοι άνθρωποι πως μόνο με το άναμμα της φλόγας της εθνικής συνείδησης στην ψυχή του θα μπορούσε ο απλός Έλληνας που ζούσε στερημένος την ελευθερία του και δέχονταν από τον τύραννο κάθε είδους μαρτύριο, μόνο όταν συνειδητοποιούσε το ένδοξο παρελθόν του και τους αγώνες που έδωσε η φυλή του για την ελευθερία, τότε θα μπορούσε να αναπτερωθεί το ηθικό του και να αποφασίσει να κινηθεί αποφασιστικά και δυναμικά κατά του εχθρού του.
Ήταν τόση η άγνοια και η αμορφωσιά του απλού λαού γιατί είχε αποκοπεί από τους δεσμούς του με το παρελθόν, είχε σταματήσει να επικοινωνεί με το αθάνατο ελληνικό πνεύμα που το είχαν μεταγγίσει οι λαοί της Δύσης στις δικές τους κοινωνίες για να βγουν από τα σκοτάδια του μεσαίωνα και να περάσουν σε καινούργιες εποχές αναγέννησης και διαφωτισμού.
Οι Έλληνες δεν διδάσκονταν την παιδεία των προγόνων τους, δεν εκδίδονταν αρκετά βιβλία με σχετικό περιεχόμενο, μέχρι και το όνομα Έλληνας είχε ξεθωριάσει στην συνείδηση των κατοίκων της χώρας.
«…των ιστορικών βιβλίων η σπάνις κρατεί το ποτέ ευκλεές των Ελλήνων γένος εις άγνοια, η δε άγνοια τοσούτον κατακυρίευσε αυτό ώστε και το όνομα Έλληνες, ου μόνον δεν θέλομεν να δεχόμεθα, αλλά και ότε το ακούωμεν δυσαρεστούμεθα, Ρωμαίοι δε καλούμενοι χαίρομεν, δια να χαρακτηρίζωμεν καλλίτερον το όνειδος της δουλείας, την οποίαν ελάβομεν από τον λαό της Ρώμης ως πατρικήν τινά αρετήν», γράφει το 1815 ο Γρηγόριος Παλιουρίτης στην Επιτομή Ιστορίας της Ελλάδος.
Ελληνική γλώσσα, η αθάνατη ρίζα του ελληνισμού
Η Ελλάδα όμως δεν είναι απλώς μια χώρα όπως όλες οι υπόλοιπες του κόσμου, είχε γεννήσει έναν αθάνατο πολιτισμό, είχε δημιουργήσει τις τέχνες και τα γράμματα μεταλαμπαδεύοντας την φλόγα της σε όλη την οικουμένη, ήταν η κατοικία των αιωνίων αρχέτυπων του πνεύματος και της σοφίας και ως εκ τούτου χρειάζονταν μόνο ένα δυνατό αφυπνιστικό κύμα για να σαρώσει τον τύραννο και την κυριαρχία του.
Και βέβαια ο δυνατότερος δεσμός του Έλληνα με το υπερχιλιετές παρελθόν του είναι η γλώσσα, η γλώσσα που η βαθιά της ρίζα είναι για πάντα αγκιστρωμένη στην ελληνική ψυχή.
Η ελληνική γλώσσα από την ομηρική της έκλαμψη μετάγγιζε πάνω απ’ όλα σε άπασα την επικράτεια του ανθρώπινου την ύψιστη έκφραση της ελευθερίας, μετέδιδε τα πάνσοφα νοήματα μιας πνευματικότητας, τέτοιας που μόνο σοφοί και ενάρετοι άνθρωποι θα μπορούσαν να επι-κοινωνήσουν, δημιουργώντας με την θεϊκή μαγιά της την συγκρότηση ενός έθνους δομημένου πάνω στο απολλώνιο φως, ανυψωμένου στον Όλυμπο της ανδρείας και της αρετής.
Αυτή την αρετή, την έχουσα πηγή τον θεό Άρη -που με την πολεμική του ισχύ οπλίζει την αδούλωτη ψυχή του Έλληνα-, έχουν παρακαταθήκη οι Έλληνες στην φαρέτρα τους, από εκεί ξεκινά η ιστορία του ελληνισμού, ιστορία ενός έθνους που φέρει την προμηθεϊκή του μοίρα να μεταδίδει την Γνώση για την δημιουργία κεκοσμημένων κοινωνιών, να πλάθει με την ευκοσμία και την ευψυχία το πανανθρώπινο όραμα της ελευθερίας.
"Ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε,
ἐλευθεροῦτε πατρίδ᾽, ἐλευθεροῦτε δὲ
παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη,
θήκας τε προγόνων· νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών."
ΑΙΣΧΥΛΟΣ-ΠΕΡΣΑΙ
Παρ' όλους τους τόσους εχθρούς, τους πάμπολλους δυνάστες, τους κάθε λογής σφετεριστές της γης των προγόνων μας, παρόλα αυτά, σε όλη την διάρκεια των χιλιάδων χρόνων ιστορίας του ελληνισμού, αυτό που δεν διαπραγματεύτηκαν ποτέ οι πολίτες αυτού του πάμφωτου έθνους ήταν η ελευθερία, η συναίνεση στην τυραννία, η συνθηκολόγηση με τον δυνάστη, η υποταγή στην παγκοσμιοποίηση είτε αυτή εκφραζόταν από τον Πέρση βάρβαρο, τον μισέλληνα αυτοκράτορα διώκτη του αρχαίου φρονήματος, τον Οθωμανό δυνάστη, τον Γερμανό καγκελάριο…
Δεν συνεπάγεται πάντοτε νίκη αυτή η στάση, δεν σημαίνει την αδιαφιλονίκητη επικράτηση του δίκαιου και του ορθού, αντιθέτως πολλές φορές σήμαινε ήττες, απώλειες, τραγωδίες και θρήνους. Και πάλι, η απαίτηση της ελληνικής ψυχής να οράται χωρίς δεσμά το φως του Ολύμπιου ουρα-νού της μέσα από τα παλαίφατα νάματα της ιστορίας της, επέβαλλε έναντι οποιουδήποτε κόστους και θυσίας το γράψιμο αυτής της ιστορίας σε νέα πεδία μαχών.
Το 1821 είναι η φυσική συνέχεια της ελληνικής ψυχής να θριαμβεύει, είναι οι ήρωες που αναμετρήθηκαν με τα σκοτάδια αυτής της γης για να λάμψει πάλι η απολλώνεια ψυχή, πολεμιστές στην γραμμή μιας αστρικής κληρονομιάς που δεν απαρίθμησαν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα κατά την μάχη, δεν υπολόγισαν μεγέθη και δυνάμεις του εχθρού, αψήφησαν την θνητή τους φύση αγκαλιάζοντας το ένθεο πεπρωμένο για να συνεχίσει το Ελλήνων ήθος την αδιάλειπτη πορεία του για την αναγέννηση του παγκόσμιου οράματος μιας αδούλωτης ανθρωπότητας.
Κολοκοτρώνης και Μαραθωνομάχοι, Καραϊσκάκης και Αχιλλέας, Νικηταράς και Λεωνίδας, Κανάρης και Θεμιστοκλής, ήρωες που είτε τους τραγούδησε ο Όμηρος είτε ο Σολωμός, πεδία μαχών που ακόνισαν την λάμψη των ιδανικών και των αθάνατων αξιών του ελληνισμού∙ ο Έλληνας νικάει τον εχθρό για να κρατήσει στην ψυχή του τις άχρονες αρετές του, για να ζυμώσει με το Λόγο του την ανθρωπότητα ελεύθερη από κάθε τύραννο, για να σβήσει τα σκοτάδια και να φέρει την ελευθερία του φωτός…
Σήμερα, που οι εύθραυστες δημοκρατίες μας απειλούνται περισσότερο από ποτέ από την αόρατη σκιά ενός νέου ολοκληρωτισμού, απειλούνται από τον ζυγό μιας νέας βαρβαρότητας φέρουσα την επικάλυψη της τεχνητής της νοημοσύνης…, έχουμε χρέος να φτάσουμε στο ύψος ανδρείων όπως ο Κολοκοτρώνης.
Έχουμε ιερό χρέος να μιμηθούμε όλους τους επιφανείς και αφανείς ήρωες που έχυσαν το άγιο τους αίμα στην ιερή μας γη για να αποτινάξουν τον ζυγό του Τούρκου δυνάστη, όλους τους θεϊκούς άνδρες που γέννησαν τον νέο εθνικό μας λυτρωμό.
Είναι ατίμητη η κληρονομιά που μας αφήνουν οι Έλληνες ήρωες για την διατήρηση του ένδοξου αγώνα που ξεκίνησαν οι πρόγονοί μας όπως ο Ιάσονας και ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Οδυσσέας, ο Αχιλλέας και ο Μέγας Αλέξανδρος, τον ύψιστο αγώνα για την αέναη συνέχιση της εθνικής παλιγγενεσίας μέχρι τις απώτερες εσχατιές της ελλάνιας ανθοφορίας.
Στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Δάφνης θα βρείτε όλα τα βιβλία και τα έντυπα, τις άγνωστες και γνωστές πηγές που αφορούν στην ηρωική και ένδοξη επανάσταση του 1821 για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και για την εμπέδωση του ελεύθερου φρονήματος στην ψυχή του έθνους μας, ένα φρόνημα που χαρακτηρίζει τον Έλληνα σε κάθε εποχή.
Μελετήστε τις κοινωνικές και λαογραφικές παραμέτρους που έγιναν η μαγιά για να ζυμωθούν οι συνθήκες για να περάσουμε στην επανάσταση, εντρυφήστε στην ψυχολογία και μάθετε την δράση των ηρώων μας στην επανάσταση του 1821, τιμήστε τους γνωρίζοντας κάθε γνωστή και άγνωστη πτυχή αυτού του συγκλονιστικού έπους του έθνους μας.🔵
